NHỮNG ĐIỂM MỚI TRONG QUÁ TRÌNH TỔ CHỨC THỰC HIỆN LUẬT ĐẤU THẦU VÀ CÁC VĂN BẢN HƯỚNG DẪN CÓ LIÊN QUAN
Từng bước minh bạch trong công tác tổ chức lựa chọn nhà thầu phù hợp với quá trình đổi mới, sắp xếp tổ chức chính quyền hai cấp trong tình hình mới, Quốc hội đã thống nhất thông qua Luật Đấu thầu (Luật Đấu thầu 2023 có hiệu lực từ 01/01/2024, Luật số 90/2025/QH15 có hiệu lực từ 01/7/2025…) và các văn hản hướng dẫn của Chính phủ với các nội dung quan trọng chính như: mở rộng phạm vi áp dụng Luật, bổ sung đối tượng, hình thức đấu thầu và các hành vi bị cấm, tăng cường minh bạch và cạnh tranh, quy định cụ thể về thời gian và quy trình thủ tục, bổ sung các trường hợp tùy chọn mua thêm và tăng cường công tác giám sát, kiểm tra hoạt động đấu thầu.
Khi triển khai thực hiện thể hiện những nội dung mới: Mở rộng phạm vi áp dụng để bao quát nhiều đối tượng tham gia vào hoạt động đấu thầu hơn, bao gồm cả nhà đầu tư và bổ sung các đối tượng tham gia. Tăng cường tính cạnh tranh và minh bạch: bổ sung các quy định nhằm nâng cao tính cạnh tranh trong đấu thầu, bao gồm việc mở rộng phạm vi áp dụng hình thức đấu thầu rộng rãi; tăng cường cập nhật thông tin về lựa chọn nhà đầu tư, hồ sơ mời thầu, và thông tin hợp đồng trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia. Bổ sung và điều chỉnh quy định về hình thức đấu thầu: Chào hàng cạnh tranh (Bổ sung thêm các trường hợp áp dụng); Chỉ định thầu (Bổ sung thêm một số trường hợp chỉ định thầu, đồng thời luật hóa hình thức lựa chọn nhà thầu thông qua đặt hàng); Đấu thầu hạn chế (Thu hẹp phạm vi áp dụng). Quy định về hợp đồng và tùy chọn mua thêm: Bổ sung quy định về mức tùy chọn mua thêm của chủ đầu tư, có thể lên đến 30% khối lượng hợp đồng; Luật hóa một số nguyên tắc quản lý rủi ro trong phân chia và quản lý hợp đồng. Tăng cường vai trò và trách nhiệm của chủ đầu tư: Bổ sung các trách nhiệm cụ thể cho chủ đầu tư trong quá trình đấu thầu, đặc biệt trong việc phân tích thị trường, đánh giá nguồn lực và lập kế hoạch đấu thầu.
Từ những quy định mới trong Luật Đấu thầu, Chính phủ đã ban hành các văn bản pháp lý nhằm cụ thể hoá: bãi bỏ quy định về gói thầu của doanh nghiệp nhà nước; Giảm cấp trung gian; Ưu đãi cho khoa học và công nghệ bao gồm: (1) Doanh nghiệp khoa học và công nghệ. (2) Trung tâm đổi mới sáng tạo, tổ chức hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo. (3) Doanh nghiệp công nghệ cao và các sản phẩm công nghệ cao. (4) Sản phẩm, dịch vụ công nghệ số; Tăng cường phân cấp cho các đơn vị, địa phương trong việc quyết định các quy trình đấu thầu, giúp xử lý nhanh chóng và linh hoạt hơn. Ngoài ra, luật còn quy định Luật hóa hình thức đặt hàng, bổ sung trường hợp lựa chọn nhà đầu tư đặc biệt, và khuyến khích áp dụng hợp đồng điện tử.
